Phát hiện đầu tiên từ ấu trùng xén tóc

Ở nước ta có một nhóm nghiên cứu về Đông trùng hạ thảo do GS. Đái Duy Ban, nguyên Giám đốc Trung tâm Hóa sinh Ứng dụng và Chủ tịch Hội Hóa sinh Y học Việt Nam là trưởng nhóm. Họ bắt đầu tìm kiếm đông trùng hạ thảo từ năm 2003  ở khu vực dãy Hoàng Liên Sơn tuyết phủ đến dãy Trường Sơn mây mù - những khu vực có độ cao lý tưởng cho ĐTHT phát triển. 

Đến năm 2009, lần đầu tiên ở Việt Nam, nhóm nghiên cứu này đã tuyên bố tìm thấy ĐTHT trong tự nhiên. Loài trùng thảo này được đặt tên khoa học là Isaria Cerambycidae vì phát triển trên ấu trùng xén tóc thuộc họ Cerambycidae. 

Chu trình hình thành ĐTHT từ xén tóc Việt Nam tương tự như từ sâu bướm ở Trung Quốc. Xén tóc đẻ trứng dưới đất, mỗi con có thể đẻ khoảng 300 trứng. Trứng đẻ vào mùa hè và khoảng 14-15 ngày thì nở thành ấu trùng. Ấu trùng phát triển trong đất, dạng sâu không có chân, đầu màu nâu. Sau đó, ấu trùng biến thành nhộng ở trong kén. 

Nhộng trưởng thành có dạng ấu trùng cánh cứng, màu trắng vàng có đủ mắt, chân và mầm cánh để sau đó thành xén tóc. Khi trong lòng đất, một số ấu trùng xén tóc nhiễm nấm, vì đau nên chúng cố bò lên cách đất 2-3 mm thì chết. Sau đó, nấm xâm chiếm toàn bộ ấu trùng. Xác nó nằm uốn mình, đầu mọc các cây nấm mầu trắng, phần đuôi và đầu phình to. 

Nhóm nghiên cứu còn cho biết, ngoài xén tóc thì ấu trùng của các loài ve sầu, châu chấu, chuồn chuồn... cũng có thể là vỏ bọc để loài nấm ĐTHT lợi dụng để sinh trưởng. 
Khi tiến hành phân tích các acid amin bằng máy phân tích sắc ký acid amin và thấy rằng, có 17 acid amin trong loài trùng thảo này; trong đó nhiều acid amin mà ngay con người cũng không tổng hợp được. 

GS. Ban cho biết: "Chất lượng ĐTHT từ xén tóc ở Việt Nam không thua kém gì các nước bạn. Cordyceps - loại nấm phát triển trong ấu trùng sâu bướm ở Trung Quốc thuộc ngành Ascomycota, lớp Ascomycetes. Có tới 600 loài nấm khác nhau thuộc chủng này và có 21 loại có thành phần tương tự Cordyceps. Loại nấm Isaria mà chúng tôi tìm thấy nằm trong 21 loại ấy. Trong trùng thảo Việt Nam chứa hàm lượng cao cordycepin, acid cordyceptic, adenosine, nội tiết tố steroid, nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Ethyl-Adenosine-Analogs)… có thể sử dụng để hỗ trợ điều trị ung thư, khối u, suy thoái thận, phổi, gan, lão hóa tuổi già, các bệnh virus (HIV/AIDS), điều hòa đường huyết, phục hồi chức năng tình dục... Chúng tôi đã tiến hành nuôi cấy trùng thảo trong tự nhiên thành công, hi vọng trong tương lai nguồn dược liệu này sẽ phục vụ đủ nhu cầu của người dân trong nước".